Hoe werkt de Order of Merit in de energiemarkt?

De “order of merit” is een essentieel mechanisme in de energiemarkt dat bepaalt hoe de prijs van elektriciteit wordt vastgesteld. Dit systeem zorgt ervoor dat vraag en aanbod op een efficiënte manier worden gematcht door gebruik te maken van de verschillende soorten energieproductie. In deze blog leggen we uitgebreid uit hoe dit werkt en gebruiken we een tabel en grafiek om het proces te verduidelijken.

De basis van de order of merit

Het order of merit-principe is gebaseerd op het rangschikken van verschillende energiebronnen op basis van hun marginale kosten, oftewel de kosten om een extra eenheid elektriciteit te produceren. De energiebronnen met de laagste kosten worden eerst ingezet om aan de vraag te voldoen. Dit proces gaat door totdat de totale elektriciteitsvraag is vervuld. De laatste energiebron die nodig is om aan de vraag te voldoen, bepaalt de marktprijs voor elektriciteit. Bij negatieve energieprijzen is er dus een overschot van duurzame energiebronnen die geen marginale kosten hebben en er minder vraag dan aanbod is. Je kunt dus stellen dat hoe lager de energieprijs, hoe meer duurzame energiebronnen gebruikt worden. Het is dan het overwegen waard om je zonnepanelen uit te schakelen, zoals met Powerplay van Zonneplan voor optimaal profijt van de onbalansmarkt.

In de energiemarkt moeten vraag en aanbod altijd in balans zijn. Dit betekent dat de hoeveelheid geproduceerde elektriciteit gelijk moet zijn aan de hoeveelheid verbruikte elektriciteit. Om dit te bereiken, worden verschillende soorten energiebronnen ingezet, zoals kolencentrales, windmolens, zonneparken en gascentrales.

De rol van de gascentrale

De gascentrale speelt een cruciale rol in het bepalen van de uurprijs van elektriciteit. In het order of merit-principe wordt de gascentrale vaak als laatste ingezet vanwege de relatief hogere kosten van gas ten opzichte van andere energiebronnen. Wanneer de vraag naar elektriciteit hoog is, moeten gascentrales vaak inschakelen om aan deze vraag te voldoen. Hierdoor bepalen zij vaak de prijs van elektriciteit op dat moment.

Winst voor goedkopere technologieën

Een belangrijk aspect van het order of merit-principe is dat alle technologieën die goedkoper zijn dan de gascentrale, dezelfde prijs ontvangen als die door de gascentrale wordt bepaald. Dit betekent dat als een windmolen elektriciteit kan produceren tegen lagere kosten dan een gascentrale, de windmolen toch de hogere marktprijs ontvangt. Hierdoor maken deze goedkopere technologieën winst.

Merit of Order toegelicht

Om het bovenstaande proces te verduidelijken, presenteren we een tabel en een grafiek die de inzet van verschillende energiebronnen en de daarbij behorende kosten weergeven.

Energiebron	Marginale Kosten (€/MWh)	Ingezet voor Productie?
Windenergie	0	Ja
Zonne-energie	0	Ja
Waterkracht	10	Ja
Kolencentrale	50	Ja
Gascentrale	100	Ja (prijsbepalend)

In deze tabel zien we dat windenergie en zonne-energie de laagste marginale kosten hebben en daarom als eerste worden ingezet. Kolencentrales en uiteindelijk gascentrales worden pas ingezet als de vraag niet kan worden voldaan door de goedkopere bronnen.

Grafiek: prijsbepaling door de gascentrale

Laten we nu een grafiek bekijken die de prijsbepaling door de gascentrale illustreert.

Deze grafiek toont de marginale kosten van verschillende energiebronnen en laat zien dat de gascentrale de prijs bepaalt op 100 €/MWh. Energiebronnen met lagere kosten, zoals wind- en zonne-energie, maken daardoor winst omdat ze dezelfde hogere prijs ontvangen.

De voordelen van het order of merit-systeem

Het order of merit-systeem bevordert efficiëntie in de energiemarkt door ervoor te zorgen dat de goedkoopste energiebronnen als eerste worden ingezet. Dit leidt tot lagere gemiddelde kosten voor elektriciteitsproductie en stimuleert investeringen in duurzame energiebronnen. Bovendien zorgt het systeem voor transparantie in de prijsvorming, wat belangrijk is voor zowel producenten als consumenten.

Toekomstperspectief

Naarmate de energiemarkt evolueert en meer duurzame energiebronnen beschikbaar komen, zal het order of merit-systeem zich blijven aanpassen. Innovaties zoals energieopslag en slimme netwerken zullen een belangrijke rol spelen in het optimaliseren van vraag en aanbod. Het is cruciaal dat we blijven investeren in technologieën die de energiemarkt efficiënter en duurzamer maken.

Het begrijpen van de order of merit helpt ons beter inzicht te krijgen in hoe energieprijzen worden bepaald en hoe we kunnen bijdragen aan een duurzamere toekomst. Door te investeren in goedkopere en schonere energiebronnen, kunnen we niet alleen kosten besparen, maar ook de impact op het milieu verminderen.